Năm nay, lễ hội đua bò Bảy Núi mở rộng lần thứ 19, do huyện Tri Tôn tổ chức diễn ra ngày 5-10-2010, tại trường đua chùa Tà Miệt, xã Lương Phi, huyện Tri Tôn. Nét mới của lễ hội đua bò "mở rộng" năm nay không chỉ gói gọn giữa hai địa phương truyền thống vùng Bảy Núi với 38 đôi bò tham gia thi đấu (địa phương đăng cai được tham gia 20 đôi), mà có thêm nhiều địa phương lân cận là huyện Châu Phú, Châu Thành và Thoại Sơn (tỉnh An Giang), các tỉnh Hậu Giang, Sóc Trăng, Trà Vinh, Kiên Giang và huyện Ki-ri-vông, tỉnh Tà Keo (Cam-pu-chia) cùng tham gia thi đấu, tổng số 78 đôi bò.

Lễ hội đua bò của người Khơ-me Bảy Núi có từ lâu, rất độc đáo, hấp dẫn và lí thú. Bởi người Khơ-me có truyền thống sản xuất lúa nước, bò là vật thân quen, ngoài việc cày ruộng, vận chuyển nông sản, còn góp vui vào lễ hội là tranh nhau đua tài, trở thành lễ hội văn hoá du lịch. Ban đầu, chỉ có những đôi bò của các gia đình trong phum sóc tham gia tranh tài. Đôi bò nào thắng trận nhận được giải cao là niềm hạnh phúc của gia đình vì được tiếng siêng năng, chăm sóc tốt. Dần dần, cuộc thi được mở rộng giữa các phum sóc với nhau. Đến nay, hội đua bò trở thành truyền thống của vùng Bảy Núi và được mở rộng khắp ĐBSCL, lan sang các tỉnh lân cận của Cam-pu-chia.

Lễ hội đua bò ở Bảy Núi - An Giang.

Để cho ngày hội đua bò diễn ra đông vui, nhộn nhịp, cộng đồng người Khơ-me Nam bộ chuẩn bị vài tháng để lựa bò, những này bò - người huấn luyện - điều khiển bò đua, là các chàng trai Khơ-me vạm vỡ. Bò đua được tuyển chọn, chăm sóc chu đáo. Họ làm nhà, giăng mùng cho bò ngủ, tắm rửa sạch sẽ, đưa bò đến những đồng cỏ xanh để ăn uống thoả thích, tăng nhiều thức ăn bổ dưỡng như dùng sô-đa, bia... pha trộn với trứng gà, mật ong để bồi dưỡng cho bò, tăng sức hăng khi thi đấu. Cho bò kéo xe nặng gọi là thử sức. Đến ngày đua, khắp phum sóc sôi nổi hẳn lên, hàng chục đôi bò từ khắp vùng núi Thất Sơn hội tụ về huyện Tri Tôn tranh tài. Đua bò đã lạ, thể thức càng không giống môn thể thao nào. Trường đua là một khu đất, dài khoảng 200 mét, rộng khoảng 100 mét. Đường đua rộng khoảng 4,5 - 5 mét, dài 200 mét được nạo sâu hơn 10 cm, bơm nước lấp xấp... Khác với đua voi, đua ngựa, đua chó… bò đua từng đôi một, đôi trước đôi sau đều kéo theo một dàn bừa răng ngắn. Thể thức đua hai vòng, vòng đầu gọi là hô, vòng sau gọi là thả. Này bò chỉ được đứng một chân ở trên dàn bừa, còn chân kia đứng trên thanh gỗ nối gông cổ bò với bừa, trong tư thế lao về phía trước, tay luôn vung nhánh tre săn chắc liên tục nện mạnh vào mông bò, để bò chạy nhanh và thẳng đường về điểm đích. Vào đường đua, mỗi đôi bò làm nóng một vòng hô, nếu cặp sau qua mặt được có nhiều ưu thế ở vòng thả, chạy đều liên tục đến vạch xuất phát, trọng tài phất cờ là vào vòng thả ăn thua, hai đôi bám sát nhau, đôi sau đạp lên bừa đôi trước là thắng cuộc và ngược lại.

Xem đua bò ở An Giang mới cảm thấy hồi hộp và hào hứng, ăn đứt nhiều môn thể thao khác. Khác với chọi trâu, trâu thắng cuộc xẻ thịt, chia phần, những con bò thắng cuộc được chăm sóc chu đáo hơn. Bác Châu Sương, lão nông chuyên nuôi bò cung cấp cho các cuộc đua vùng núi Thất Sơn cho biết: Muốn có đôi bò đua giỏi phải chọn từ lúc bò còn nhỏ, là bò giống địa phương, rồi chăm sóc thật tốt, ăn uống đầy đủ, cho đua vòng loại nhiều năm cho quen chỗ đông người. Những đôi bò đua đoạt giải cao được nhiều người mua giá rất cao, từ 40-50 triệu đồng/cặp.

Ngày nay, lễ hội đua bò Bảy Núi được phát huy tối đa yếu tố văn hóa tinh thần lành mạnh trong hoạt động dân gian của người Khơ-me Nam bộ. Đây cũng là cơ hội phát triển, thu hút khách du lịch và được các đơn vị lữ hành tận dụng tối đa để đưa du khách đến xem. Vào ngày hội đua bò, hàng vạn người từ khắp nơi đổ về xem. Có người vượt hàng trăm cây số từ các tỉnh miền Trung vào...